آسانسور وسیله ای دائمی است در ساختمان ها،برای جابه جایی قائم افراد یا بار و یا هر دو که در ترازهای معین توقف می کند و دارای یک اتاقک(کابین) است. این اتاقک بین حداقل دو ریل راهنما از جنس سخت (صلب) که عمودی هستند حرکت می کند.
دستگاهی است دائمی که برای جا به جایی اشخاص یا کالا ،بین طبقات ساختمان بوده و در طبقات مشخصی عمل می نماید . دارای کابینی است که ساختار ، ابعاد و تجهیزات آن به اشخاص به سهولت اجازه استفاده می دهد و میان ریلهای منصوبه عمودی با حداکثر انحراف ۱۵ درجه حرکت می کند .
آسانسور وسیله نقلیه عمومی دائمی است که بین ترازهای از قبل تعریف شده حرکت می کند آسانسور تنها وسیله رفت و آمد ترافیکی است که مورد استفاده تمامی گروه سنی قرار می گیرد و عمومی ترین وسیله جابجایی عمودی در جهان است .
آسانسور وسیله نقلیه ای است که کنترل آن به یک سیستم سپرده شده فرمان دادن به آن به اختیار مسافر است ، اما ایستادن آن در محل مقرر به توسط سیستم است .
آسانسور در داخل محیطی نصب می شود که از سه قسمت تشکیل شده است :
۱- موتورخانه : برای برقراری موتور و گیربکس و تابلو کنترل آسانسور و تابلو برق
۲- چاه آسانسور : برای نصب درها ، ریلها و همچنین محلی برای حرکت کابین و وزنه
۳- چاهک : در پایین ترین قسمت چاه آسانسور ،برای ضربه گیرها و بافرها
موتور گیربکس بعنوان قلب آسانسور و تابلو کنترل بعنوان مغز آسانسور عمل می نماید .
آسانسورها به دو گروه اصلی تقسیم می شوند:
الف)آسانسورهایی که اشخاص مجاز به سوار شدن در آن هستند(از قبیل:مسافر بر،مسافربر باربر،تخت بر).ساختار ابعاد اتاقک این آسانسورها طوری است که به آسانی برای مسافرین و بارهای مورد نظر قابل دسترسی و استفاده است.
ب)آسانسورهایی که اشخاص، مجاز به سوار شدن در آن نیستند(خدماتی یا service lift ،غذابر)،که ابعاد و ساختار اتاقک این آسانسورها طوری است که برای انسانها قابل دسترسی و استفاده نیست.برای تحقق این امر سطح کف آن از یک متر مربع،عمق آن از یک متر و ارتفاع از ۱/۲متر نباید بیشتر باشد.
نوع،ظرفیت،سرعت و تعداد آسانسورهای هر ساختمان بایستی متناسب با کاربری،تعداد طبقات و جمعیت ساکن در آن انتخاب شود.
در ساختمان هایی که احتمال عبور و مرور افراد معلول با صندلی چرخ دار وجود دارد حداقل باید یک دستگاه آسانسور با حداقل ظرفیت ۸نفره ۶۳۰ کیلوگرم و باز شو درب ۸۰ سانتی متر پیش بینی گردد.
در انتخاب موقعیت،تعداد وظرفیت آسانسورها ضوابط سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی بایستی پیش بینی و اجرا شود.
پارامتر اصلی آسانسورها سرعت است که آسانسور طبق این پارامتر ساخته می شود.
مسافر برای هر نوع محاسبه ای در آسانسور ۷۵ کیلو در نظر گرفته می شود .
پارامتر های فنی دیگر عبارتند از :
الف ) ارتفاع مسیر ( بالا رفتن کابین ) تعداد و محل توقف ها
ب ) ابعاد چاه آسانسور ، کابین و موتورخانه
پ ) ولتاز برق اصلی ، تعداد استارت آسانسور در ساعت و فاکتوربار
ت ) سیستم کنترل آسانسور
ث ) سیستم درب های آسانسور و ورود و خروج و نوع کنترل
ج ) تعداد آسانسورهای و مکان آنها در ساختمان
چ )شرایط محیط کار کرد
قطعات اصلی آسانسورهای الکتریکی عبارتند از:
الف ) وسایل تعلیق کابین و وزنه تعادل که می تواند سیم بکسل فولادی و یا زنجیر باشد .
ب ) وسیله رانش که محرک آسانسور است و شامل:
– موتور الکتریکی –
– گیربکس –
– ترمز –
– فلکه کششی و یا دنده زنجیر –
– شاسی ماشین – کوپلینگها ، محورها ، یاتاقانه
چاه آسانسور:
این فضا قسمتی یا تماما پوشیده است و از کف چاله تا سقف ( کف موتورخانه ) ادامه دارد در این فضا کابین و وزنه تعادل حرکت می کنند و شامل ریلهای راهنما برای کابین و وزنه تعادل و درهای طبقات و ضربه گیر در کف چاه می باشد .
• دیواره های چاه آسانسور باید بدون شکاف باشند،تنها جاهای باز مجاز،درب های طبقات،دریچه های بازدید و سوراخ های محل عبور سیم بگسل ها و کابل های برق و فرمان می باشند.
• دیواره های جانبی و سقف چاه آسانسور باید مقاومت مکانیکی کافی برای عملکرد ترمز ایمنی(پاراشوت)داشته باشد.
• چاه باید دارای روشنایی مناسب در هر طبقه بوده و هوای داخل آن قابل تهویه ی طبیعی باشد.
• هیچ وسیله ای غیر از تجهیزات آسانسور نباید از چاه آسانسور عبور کند.
• حداقل ابعاد چاهک و موتورخانه بایستی متناسب با ظرفیت و سرعت آسانسور در نظر گرفته شود.
موتورخانه آسانسور:
۱- بهترین محل برای موتورخانه در بالای چاه آسانسور است هر چند که ممکن است بدلیل پاره ای محدودیتها ، موتورخانه در پایین یا کنار چاه آسانسور باشد ، فضای موتورخانه باید به اندازه ای باشد که امکان جای دادن تجهیزات فضای مناسب جهت تردد ایمن افراد مجاز و تعمیرات احتمالی را دارا باشد .
۲- ابعاد موتورخانه باید طبق نقشه ها طراحی و اجرا گردد .
درصورت عدم امکان لحاظ هریک از این ابعاد در طراحی موتورخانه ، موارد زیر باید رعایت شود :
الف – حداقل فضای با ز در جلوی تابلوهای کنترل آسانسور ۷۰۰ میلی متر باشد .
ب – حداقل فضای باز در اطراف تجهیزات ثابت ۵۰۰ میلی متر باشد .
ج – حداقل فضای باز در اطراف تجهیزات در حال چرخش ۶۰۰ میلی متر باشد .
د – حداقل ارتفاع موتورخانه از محل استقرار ماشین آلات ۱۸۰۰ میلی متر باشد .
ه – حداقل ارتفاع از روی قطعات درحال چرخش تا زیر سقف موتورخانه ۳۰۰ میلی متر باشد .
و – درصورتیکه اختلاف ارتفاع بین سطوح داخل موتورخانه بیش از ۵۰۰ میلی متر باشد سطح بالاتر باید با نرده محصور شود و برای دسترسی به آن نردبانی یا پلکانی تعبیه شود .
• سیستم محرکه و قطعات گردنده بایستی در اتاق ویژه ای با دیوار و سقف و درب های محکم که تنها می تواننددر دسترس افراد مسئول قرار گیرد باشد.
• موتورخانه نباید حاوی هر گونه وسائلی غیر از تجهیزات آسانسور باشد،مگر وسایل روشنایی_تهویه هوای موتورخانه و وسایل اطباء حریق.
• موتورخانه باید در مقابل بارها و نیروهایی که در معرض آن قرار می گیرد مقاوم باشد،گرد و غبار را به خود جذب نکند و کف آن لغزنده نباشد.
• ابعاد موتورخانه باید به اندازه ای باشد که سرویس و دسترسی به کلیه ی تجهیزات داخل آن آسان و ایمنی پرسنل نیز تامین شود.ارتفاع زیر سقف آن از روی سقف چاه حداقل ۱/۸ متر باشد.
• یک یا چند قلاب باید جهت بالا بردن تجهیزات سنگین هنگام نصب یا در مواقع تعمیر در سقف موتورخانه تعبیه شود.
• درب ورودی موتورخانه با حداقل عرض ۰/۶ متر و ارتفاع ۱/۸ متر باشد.دریچه ها با حداقل ابعاد ۰/۸*۰/۸ متر و دارای بار حداقل دو نفر (حدود۲۰۰۰ نیوتن)و همچنین قفل دار بوده و بدون کلید از داخل باز شود.
ریل های راهنمای آسانسور:
اجزایی صلب هستند که برای هدایت کابین و یا وزنه تعادل تعبیه می شود .
• کابین و وزنه تعادل بایستی هر کدام بوسیله حداقل دو ریل راهنمای سخت،هدایت شوند.
• توان و هستحکام ریل ها،متعلقات و اتصالات آنها باید جهت تحمل نیروهای ناشی از عملکرد ترمز ایمنی(پاراوشوت)و همچنین انحنا و پیچشهای ناشی از بار نا متعادل داخل کابین،کافی باش
• ریل های راهنما باید به گونه ای به براکت ها و سازه ساختمان ها محکم شوند که اثرات نا مطلوب ناشی از نشست ساختمان یا انقباض بتن ، به صورت خود کار یا با تنظیم ساده ای قابل جبران باشد .
• جوشکاری ریل ها به همدیگر یا به براکت ها و ساختمان ممنوع می باشد
• استفاده از ریل راهنما بعلل زیر است :
۱ ) برای هدایت کابین و وزنه تعادل در حرکت عمودی و حداقل کردن حرکات افقی .
۲ ) جلوگیری از نوسانات کابین بعلت نیروهای خارج از مرکز
۳ ) توقف و نگهداشتن کابین در هنگام عملکرد مکانیزم ایمنی
کابین و وزنه تعادل در حرکت خود باید توسط حداقل دو ریل راهنما فولادی صلب هدایت شوند . این دو از فولاد ساختمانی دارای تنش کششی بیشتر از ۳۷۰ نیوتن بر میلی متر مربع و کمتر از ۵۲۰ نیوتن بر میلی متر مربع ساخته شده اند .
درب طبقات آسانسور:
مشخصات انواع دربها
بسته به هر حالت خاصی ، باید مناسبترین نوع درکابین ودر راهرو استفاده شود . انتخاب بستگی به نوع آسانسور و بار اسمی آن دارد . کارآمد ترین در نوعی است که دارای زمان باز شدن کمتری باشد و عرضیکه انتقال همزمان مسافرین را اجازه بدهد .
درهای لولایی
درب تک لته اغلب به عنوان درب طبقه در آسانسورهای کوچک مسافربر در منازل جائیکه ترافیک خیلی کم است کاربرد دارد این نوع فضای اضافی را برای بازشدن لته نیاز دارد و بطور دستی عمل می شود و هر دو زمان بازشدن و بسته شدن نسبتا طولانی است . ترتیب معمول به این صورت است که درب به طور دستی باز می شود و بسته شدن آن به وسیله یک وسیله مخصوص بستن درب صورت می گیرد تا از ماندن و کوبیده شدن جلوگیری شود.
درهای کشویی افقی
امروزه این نوع درب ها بیشتر استفاده میشوند و مزایایی ازقبیل بازشدن سریع و بی صدا بودن در مقایسه با انواع دیگر و راحتی عمل را دارند .
طبقه بندی آنها به قرار زیر است :
۱. درب تک لته ، چپ بازشو یا راست شو
۲. درب کنار باز شو ، دو یا سه سرعت چند لته
۳. درب وسط بازشو تک سرعته
۴. در با لته های متعدد
• درب طبقات باید فاقد هر گونه منفذ و لبه های تیز و برنده باشد و فاصله ی بین لبه ها و چهارچوب از ۶ میلیمتر تجاوز ننماید.
• ارتفاع درب های طبقات حداقل ۲ متر باشد و بایستی فلزی یا از جنسی ساخته شود که با گذشت زمان تغییر شکل نیابد.
• نیروی بسته شدن درب های اتوماتیک نباید در حدی باشد که به افراد آسیب برساند.
• هنگام عبور یا گیر کردن مسافر بین دربها،باید درب به صورت اتوماتیک باز شود.
• درب طبقه در هیچ شرایطی بجز هنگام توقف کابین مقابل همان طبقه نباید باز شود(تا ۲۰ سانتیمتر بالا و پائین طبقه نیز مجاز می باشد).
• درب طبقات باید دارای قفلی با مقاومت مکانیکی کافی و مقاوم در مقابل گرد و غبار باشد وهمچنین به شکلی باشد که در صورت لزوم از بیرون با کلید مخصوص توسط افراد مسئول باز شوند.
موتور و گیربکس بالا بر
موتور و کاهنده های بدون چرخ دنده معمولا برای سرعت های بیشتر از ۲٫۵ متر بر ثانیه استفاده میشود در حالیکه برای سرعت های کمتر ، از گیربکس های دارای چرخ دنده استفاده می شود قبلا از گیربکس با چرخ دنده های ساده استفاده می شد ولی با پیشرفت روش های طراحی و تولید ، چرخ دنده های حلزونی یک استاندارد قابل قبول مورد استفاده در گیربکس آسانسورها شد .
ترمزها
در صورت قطع برق یا قطع برق سیستم کنترل ، سیستم ترمزآسانسور باید به طور اتوماتیک عمل کند ، لذا ، از ترمز های اصطکاکی الکترو مغناطیسی استفاده می شود .اگر کابین با ۱۲۵% بار نامی خود در سرعت معمول خود حرکت کند ، ترمز ها باید قادر به توقف کامل سیستم باشند و بلافاصله سیستم را در حالت ساکن نگهدارند .
ترمز باید توسط فنرهای فشاری و یا نیروی وزن عمل کند . . ترمز توسط الکترومغناطیس و یا الکتروهیدرولیک باید باز شود . اگر جریان برق قطع شود باید حداقل دو وسیله مستقل الکتریکی کنترل کننده داشته باشد . در صورت قطع جریان برق ، ترمز باید بلافاصله عمل نماید . هنگامیکه موتور گیربکس با یک وسیله دستی اضطراری مجهز باشد ترمز باید طوری طراحی شده باشد که توسط دست بتوان آن را باز کرد و با فشار دائمی توسط نفر این ترمز باز بماند .
مقررات ایمنی سیستم محرکه آسانسور :
۱-هر آسانسور باید حداقل یک سیستم محرک مخصوص به خود داشته باشد .
۲- حرکت دادن آسانسور به دو روش مجاز است .
الف) سیستم اصطکاکی :با استفاده از سیم بکسل و فلکه و وزنه تعادل
ب) سیستم مستقیم:این سیستم چه از نوع وینچی بدون وزنه تعادل و چه از نوع زنجیری فقط برای سرعتهای کمتر از ۰٫۶۳متر بر ثانیه مجاز است .
۳- آسانسور باید مجهز به سیستم ترمزی باشد که در مواقع قطع منبع تغذیه موتور اصلی و یا مدارهای فرمان به صورت خود کار سیستم متحرکه را متوقف نماید .
۴- سیستم ترمز باید یک ترمز الکترومکانیکی ( اصطکاکی ) داشته باشد .
۵- سیستم ترمز باید بدون هیچگونه تاخیری پس از قطع مدار باز کننده ترمز، عمل نماید ( دیود با خازنی که به طور مستقیم به ترمینال سیم پیچی ترمز متصل است بعنوان یک وسیله تاخیر دهنده محسوب نمی شود)
۶- فشار کفشک های ترمز باید توسط نیروی فنر تامین شود .
۷- ترمز باید دارای حداقل دو کفشک با لنتهای نسوز باشد که روی دیسک یا استوانه عمل می کنند .
۸- استفاده از ترمز نواری ممنوع است .
۹- وجود چرخ طیار یا وسیله دیگری برای رساندن کابین در حالت اضطراری تا سر طبقه ضروریست .
۱۰- برای قسمتهای گردنده در دسترس با سطح ناصاف نظیر زنجیرها ، چرخ زنجیرها و چرخ دنده ها بایستی حفاظت موثری پیش بینی شود .
۱۱- کلیه اجزاء گردنده با سطح صاف بایستی به رنگ زرد باشد .
اتاقک (کابین) آسانسور:
کابین که مسافرین و یا بار را حمل می کند ، شامل یوک، که چهارچوبی فلزی است و کابین ازطریق آن به سیستم تعلیق متصل می شود ، کف کابین که بار را نگهداری می کند و بدنه کابین به کف متصل است .
• ارتفاع درب کابین و همچنین ارتفاع مفید کابین بایستی حداقل ۲ متر باشد.
• کابین بایستی حتما” مجهز به سیستم ایمنی (پاراشوت) مناسب باشد.
• کابین باید دارای روشنایی مناسب باشد.
• دیواره ها،سقف وبدنه کابین می بایستی کاملا” پوشیده باشد،بجز ورودی کابین،دریچه اضطراری و محل های تهویه هوا.
• در جلو آستانه کابین می بایستی صفحه ای جهت جلوگیری ورود پا به زیر کابین با ارتفاع حداقل ۷۵ سانتیمتر و لبه شیب دار ۱۰ سانتیمتری نصب شود.
• کابین بایستی دارای درب باشد،دربهای کشویی افقی و عمودی با حفاظتهای خاصی جهت کابین بکار می روند.
• در محدوده تراز طبقه، در صورت لزوم بایستی بتوان درب کابین را با دست و اعمال نیروی حداکثر ۳۰۰ نیوتن باز نمود.
• سقف کابین باستی تحمل وزن حداقل ۲ نفر را داشته باشد.
• دیواره ها، کف،سقف، قاب و کفشکهای کابین مقاومت کافی در برابر نیروهای وارده در هنگام کارکرد عادی، عملکرد ترمز ایمنی (پاراشوت)و برخورد احتمالی روی ضربه گیرها را داشته باشند و نباید از موادی ساخته شده باشند که سریع آتش بگیرند یا در اثر گرما گازهای خفه کننده ایجاد کنند.
وزنه تعادل
وزنه تعادل در آسانسورهای کششی و زنجیری برای تعادل جرم کابین و درصدی از وزن بار یا مسافر بکار می رود این درصد ۴۵ تا ۵۰ می باشد
وزنه های تعادل داخل قاب مربوطه بایستی به طریقی مهار شده باشند که در اثر ضربات احتمالی شکسته نشده و از قاب خارج نشوند . به قاب وزنه باید حفاظ یا حفاظ هایی فلزی نصب شوند تا در صورت شکستن کفشک های وزنه ، قاب از ریل وزنه خارج نشوند .
انواع کفشک راهنما
کابین و وزنه تعادل می باید بر روی ریل راهنما توسط کفشک های بالایی و پائینی که به شاسی متصل هستند هدایت شوند .
دو نوع اصلی کفشک راهنما وجود دارد که عبارتند از :
۱. کفشک های لغزشی
۲. کفشک های غلطکی
کفشک های لغزشی که اخیرا استفاده میشود برای سرعت های کم ومتوسط تا حدود ۲ متر بر ثانیه می باشد .
اصطکاک لغزشی می تواند مقاومت قابل توجهی در حرکت کابین اعمال نماید . با بکار بردن کفشک های لغزشی ریلهای راهنما باید روغنکاری شوند تا مقاومت در مقابل اصطکاک و سایش کم شود و شرایط لغزش بهتر گردد . امروزه استفاده از روغنکاری کننده های خودکار با روغن سنگین یا گریس معمول است .
وجود کفشک های راهنمای غلطکی در آسانسور های سرعت زیاد ضروری هستند ، هر چند نرمی حرکت کابین و صرفه جویی در انرژی به علت کاهش در اصطکاک وجود این کفشک های غلطکی را در آسانسور های با سرعت متوسط را نیز اقتصادی می کند .
فواصل بین دیوار چاه با کابین و فاصله بین کابین و وزنه تعادل:
• در آسانسور با درب کابین،فاصله بین سیل کابین وسیل درب های طبقات نباید از ۳/۵ سانتیمتر بیشتر باشد.
• در آسانسورهای بدون درب کابین،فاصله افقی بین سطح داخلی چاه آسانسور و سیل کابین یا چهار چوب آن نبایستی از ۲ سانتیمتر بیشتر باشد.
• فاصله بین کابین و متعلقات آن با وزنه تعادل و متعلقات آن حداقل می بایستی ۵ سانتیمتر باشد.
• غیر از موارد فوق الذکر حداقل فاصله افقی کابین و قاب وزنه و متعلقات آنها با دیواره های چاه و موانع احتمالی داخل آن می بایستی حداقل ۵ سانتیمتر باشد.
بکسل های آسانسور:
• سیم بکس های متصل به کابین و وزنه تعادل می بایستی حتما” از جنس فولاد،حداقل ۲ رشته با حداقل قطر ۸میلیمتر باشند و مخصوص آسانسور ساخته شده باشند.
• ضریب ایمنی سیم بکسل در صورتی که تعداد سیم بکسل ها ۳ رشته یا بیشتر باشند حداقل ۱۳ و درصورتی که ۲رشته باشند حداقل ۱۶ می باشد.
• حداقل نسبت بین قطر فلکه ها به قطر سیم بکسل ها ۴۰ می باشد.
• بارهای وارده می بایستی بصورت یکسان روی کلیه رشته های سیم بکسل توزیع گردد.
• کلیه فلکه های گیر بکس و هرز گرد بایستی دارای مانع خروجی سیم بکسل از شیار باشند.
ایمنی های مکانیکی آسانسور (ترمز ایمنی گاورنر ضربه گیر)
سیستم ایمنی پاراشوت
یک وسیله مکانیکی است که در صورت بروز هر گونه خرابی ، یا شل شدن سیم بکسل( زنجیر تعلیق) وسیله توقف و نگاه داشتن کابین و یا وزنه تعادل در روی ریل راهنما می باشد و اگر سرعت کابین در جهت پائین رفتن از مقدار مشخص شده ای تجاوز کند این مکانیزم عمل می نماید ، عملکرد این مکانیزم توسط گاورنر که معمولا در موتور خانه است شروع می شود
کابین هر آسانسور که بوسیله سیم بگسل ها یا زنجیر ، معلق و ممکن است به وسیله اشخاص به منظور تردد و جابجایی بار یا کالا مورد استفاده واقع شود ، باید مجهز به سیستم ایمنی یا آنچه در ایران به اسم پاراشوت معروف شده است گردد . وزنه تعادل زمانی باید یا سیستم ایمنی ) پاراشوت ( مجهز شود که طبقه زیرین آن مسکونی باشد .
سیستم ایمنی یک وسیله مکانیکی برای متوقف کردن کابین ( یا وزنه تعادل ) به طریق در گیر شدن با ریل های راهنما است و در مواقعی که کابین از سرعت تعیین شده قبلی در جهت حرکت به سمت پائین تجاوز کند بدون توجه به دلیل افزایش سرعت ، عمل می کند .
سیستم ایمنی ترجیحا در زیر و در پائین ترین قطعه یوک کابین نصب می شود و بر روی جفت ریل های راهنما عمل می کند . درگیری با ریلهای راهنما باید همزمان باشد ، و کف کابین با بار توزیع شده بطور یکنواخت ، نباید انحراف بیش از ۵ درصد از موقعیت خودش داشته باشد .
سرعت مشخص که کابین یا وزنه تعادل باید در آن متوقف ( پاراشوت ) شود برابر با سرعتی است که گاورنر برای آن تنظیم شده تا عکس العمل نشان دهد سیستم ایمنی وزنه تعادل ممکن است یا با خرابی سیستم تعلیق و یا بوسیله یک سیم بگسل ایمنی ، اگر سرعت اسمی از یک متر بر ثانیه متجاوز نباشد عمل نماید . یک سوئیچ سرعت بیش از حد مجاز باید روی دستگاه گاورنر نصب شود تا قبل از فعال شدن سیستم ایمنی مدارات کنترل را قطع نماید . سیستم ایمنی کابین بر اساس مشخصه های عملکرد طبقه بندی می شوند که به شرح زیر می باشند .
۱ نوع آنی یا لحظه ای : که فشار به سرعت فزاینده ای را بر روی ریل های راهنما در مدت زمان توقف اعمال می نماید . زمان توقف و مسافت توقف بسیار کوتاه است و وسیله ای انعطاف پذیر برای محدود کردن نیروی کند شوندگی و مسافت توقف معرفی نشده است .
۲ نوع پیشرونده : حین توقف فشار محدودی را روی ریل های راهنما اعمال می کند و بعد از فعال شدن کابل سیستم ایمنی ، نیروی کند شوندگی به طور قابل ملاحظه ای یکنواخت می ماند . زمان و مسافت توقف بستگی به جرم در حال حرکتی که باید متوقف شود و سرعتی که سیستم ایمنی در آن فعال می شود دارد .
• ترمز ایمنی(پاراشوت)صرفا” هنگام پایین آمدن کابین فعال بوده و بوسیله ی فک ها یا قرقره های درگیر با ریل ها که در اثر افزایش سرعت کابین از گاورنر فرمان می گیرند،عمل می کند.
• ترمز ایمنی برای آسانسورهای با سرعت یک بر ثانیه یا بیشتر باید حتما”از نوع تدریجی باشد.
• ترمز ایمنی ترجیحا”می بایستی در پایین ترین قسمت کابین مستقر شده و پس از عمل کردن فقط با بالا آوردن کابین آزاد گردد.
• وسیله ای الکتریکی باید قبل از عملکرد کامل ترمز ایمنی یا درست هنگام ایستادن کابین موتور را از کار بیاندازد.
• کنترل کننده های مکانیکی سرعت(گاورنرها)می بایستی متناسب با سرعت نامی آسانسور و رعایت مقررات مربوطه(۹٫۹_۸۱ EN)تنظیم و ثابت شده باشد.
• سیم بکسل گاورنر بایستی با قطر حداقل ۶ میلی متر،دارای حداقل ضریب اطمینان ۸ و بسیار انعطاف پذیر باشد.
• کنترل کننده ی مکانیکی سرعت(گاورنر)بایستی دارای وسیله ای الکتریکی باشد که پس از عملکرد،با آزاد نکردن کابین از حرکت آن جلوگیری نماید.
• آسانسورها بایستی دارای ضربه گیرهای کابین و وزنه تعادل باشد که در پایین ترین حد حرکت کابین و وزنه تعادل و برروی ستون هایی که حداقل نیم متر ارتفاع داشته باشند نصب می شوند و نوع مناسب آنها با توجه به سرعت و ظرفیت آسانسورها انتخاب می گردد.
ضربه گیر ها
کابین یا وزنه از حدود تعیین شده در چاهک گذشته و امکان برخورد با کف چاهک پیش آید این وسیله از برخورد خشن جلوگیری می نماید . ضربه گیر ممکن است از جنس پلی اورتان ، فنر یا نوع روغنی انتخاب شود که بستگی به سرعت اسمی داشته و طوری طراحی می شود تا انرزی جنبشی کابین یا وزنه تعادل را جذب کرده ( نوع فنری ) و یا مستهلک نماید .
مشخصات :
آسانسور ها باید با ضربه گیر ها که در کف چاهک و در مکان انتهایی حرکت کابین و وزنه تعادل قرار می گیرند ، تا وسیله اضطراری نهایی را تشکیل دهند . اگر ضربه گیرها به کابین یا وزنه تعادل وصل شوند باید یک پایه یا فونداسیونی به ارتفاع نیم متر در چاهک قرار بگیرد تا این ضربه گیر ها روی آن بنشینند .
دو نوع کلی از ضربه گیرها وجود دارد :
۱. نوع جمع کننده انرژی
۲. نوع مستهلک کننده انرژی
۱- ضربه گیر نوع جمع کننده انرژی با یا بدون حرکت برگشتی می تواند برای سرعت های تا ۱ و یا ۱٫۶ متر بر ثانیه به ترتیب بکار گرفته شود .
۲- ضربه گیر نوع مستهلک کننده انرژی مستقل از سرعت اسمی آسانسور بکارگرفته می شود . یک دور انداز ، موتور را کنترل نموده و در رسیدن به طبقه توقف ، در صورتیکه ضروری باشد ،سرعت کابین را به حدی کم کند تا سرعتی که کابین در موقع نشستن به روی ضربه گیردارد از سرعتی که ضربه گیر برای آن طراحی شده زیادتر نباشد.
ضربه گیر پلی اورتان ( جمع کننده انرژی)
ضربه گیرهای پلی اورتان در برخی کشورها برای سرعت اسمی پائین بسیار معروفیت یافته است .
ضربه گیر فنی ( جمع کننده انرژی )
قطعه اصلی این نوع ضربه گیر ها معمولا یک فنر مارپیچ ساخته شده از مقطع گرد یا مربع است .
ضربه گیر روغنی (هیدرولیک )( مستهلک کننده انرژی)
در مقایسه با نیروی باز دارندگی فزاینده ضربه گیرهای فنری ،ضربه گیرهای روغنی می توانند طوری طراحی شوند که در حین عمل توقف نیروی ثابتی را اعمال نمایند که نتیجتا باز دارندگی ثابت خواهد بود .
ضربه گیر باید توانایی تبدیل انرژی جنبشی کابین ( یا وزنه تعادل ) در لحظه اصابت به حرارت ، و همینطور انرژی پتانسیل ناشی از کاهش سطح ، که مساوی با جابجایی ضربه گیر است را داشته باشد .
دستورالعمل های کارکرد و آزمونها:
• کلیه ی اجزاء گردنده با سطح صاف بایستی با رنگ زرد مشخص باشد.
• رنگ کلیدهای توقف اضطراری قرمز و تکمه زنگ اضطراری زرد و سایر تکمه های رنگی غیر از این دو رنگ باشد.
• جهت جلوگیری از دسترس افراد متفرقه بایستی علائم و نوشته های هشدار دهنده روی درب موتورخانه نصب گردد.
• کلیدهای مختلف داخل موتورخانه برای یک یا چند آسانسور به تفکیک می بایستی مشخص باشد.
• دستوالعمل مشروحی جهت چگونگی حرکت دادن کابین به صورت دستی در مواقع اضطراری بایستی در داخل موتورخانه و در محل مشخص موجود باشد.
• پلاک ظرفیت کابین بر مبنای کیلوگرم و تعداد نفرات به همراه نام کارخانه سازنده در داخل کابین در معرض دید مسافران نصب گردد.
• آسانسورهای در حال بهره برداری،بایستی توسط شخصی یا گروه واجد صلاحیتی سرویس و نگهداری شوند.
